Mefisto...diabeĹ czy anioĹ?
Komputery kieszonkowe przeżywają drugą młodość. Odżyły dzięki nawigacji satelitarnej GPS i mobilnej komunikacji.
PDA czyli Personal Digital Assistant (ang. cyfrowy asystent osobisty), to mały, kieszonkowy komputer. Ponieważ jest dużo mniejszy od laptopa i swobodnie mieści się w dłoni, nazywany jest również palmtopem (ang. palm - dłoń, top - na wierzchu) lub handheldem. PDA mają systemy operacyjne, zatem - podobnie jak w "klasycznych" komputerach - można w nich instalować oprogramowanie. Większość wyposażona jest w ekran dotykowy (patrz ramka na stronie 66) umożliwiający obsługę za pomocą rysika, niektóre mają także klawiaturę.
Pierwotnie głównym zadaniem palmtopa było gromadzenie i przechowywanie danych, które przydają się poza domem lub miejscem pracy - adresów, telefonów, ważnych terminów i zadań. Obecnie, prócz tych tradycyjnych zastosowań, pojawiły się całkiem nowe i dużo bardziej atrakcyjne.
PDA - da pogadać
Dzięki bezprzewodowej sieci internetowej WLAN (w zasięgu tzw. hotspotów) można surfować i odbierać pocztę. Gdy w pobliżu nie ma hotspota, można PDA połączyć przez bluetootha z komórką. Wtedy palmtop będzie się łączył z internetem dzięki transmisji GPRS/EDGE/UMTS obecnej tam, gdzie mają zasięg sieci komórkowe. Czyli praktycznie wszędzie.
Najbardziej atrakcyjną możliwość komunikacji - darmowe rozmowy - dał kieszonkowym komputerom rozwój telefonii internetowej, czyli protokół VoIP (Voice over IP). Wystarczy w PDA zainstalować komunikator - np. Skype - i darmowe pogaduchy staną się faktem.
PDA bawi i uczy
PDA odtwarza pliki MP3. A na ekranie - jak w miniaturowym telewizorze - można oglądać pliki wideo. I nie zawsze trzeba je trzymać w pamięci podręcznej: dzięki połączeniu WiFi z domowym komputerem da się słuchać muzyki i oglądać filmy, korzystając z transmisji strumieniowej. PDA może być przenośną biblioteką elektronicznych książek (przykładowe adres, skąd można ściągać literaturę: www.ppc4you.com/ebook.cgi?category=History).
Zastąpi też - dzięki podczerwieni i WiFi - liczne piloty zdalnego sterowania domowym sprzętem. A nawet umożliwi kontrolowanie - na odległość, przez internet - komputera stacjonarnego w domu lub w pracy.
PDA wskaże drogę
Kieszonkowy komputer to także wygodne urządzenie do nawigacji satelitarnej. Ta funkcja jest coraz bardziej popularna, nic więc dziwnego, że producenci PDA wyposażają je od razu w moduł GPS. Do modeli, które go nie mają, można za kilkaset złotych ten moduł dokupić. Wskazówki dźwiękowe dotyczące trasy sprawią, że będziesz mógł kierować samochodem, nie odrywając wzroku od drogi. Na miejscu nawigacja dostarczy informacji o hotelach, restauracjach, lotniskach i rozrywkach.
PDA czy SMARTFON?
Najnowocześniejsze telefony komórkowe doganiają możliwościami kieszonkowe komputery. Może więc zamiast PDA wybrać smartfon?
Tak - jeżeli priorytetem jest dla ciebie komunikacja i zawsze chcesz być online. W smartfonie uzyskasz dostęp do internetu w szybkim standardzie 3G, WLAN, funkcjonalne oprogramowanie do obsługi poczty i przeglądania internetu, a także pakiet aplikacji biurowych. W niektórych modelach (np. Nokia E61) będziesz mógł też skorzystać z nawigacji satelitarnej, podłączając zewnętrzny moduł GPS za pomocą bluetooth. Jeśli tylko nie przeszkadza ci mniejszy ekran oraz (z uwagi na szybki postęp technologiczny) starzenie się sprzętu, smartfon to coś dla ciebie.
Ale jeśli zależy ci bardziej na możliwościach rozbudowy, korzystaniu z dodatkowego oprogramowania, oglądaniu filmów, słuchaniu muzyki i nawigacji satelitarnej - postaw na PDA. Najpoważniejszym mankamentem jest wciąż zasilanie - bateria pozwala jedynie na 6-8 godzin pracy. Przy korzystaniu z nawigacji GPS, odtwarzaniu muzyki, filmów - ten czas gwałtownie się kurczy.
Jest także trzecia droga - PDA plus komórka wyposażona w szybką transmisję danych 3G. Dobry telefon można kupić u operatora już za złotówkę, a atrakcyjny PDA za kilkaset złotych. W efekcie masz w kieszeni małą zgrabną komórkę do połączeń głosowych, a w teczce komfortowe narzędzie do obsługi poczty, surfowania w internecie i tysiąca innych rzeczy. W dodatku komórkę możesz wymieniać dowolnie często, a komputerek może ci służyć przez lata, przechowując najistotniejsze dane.
----------------------------------------------------------------------------------
Kupujemy palmtopa
Zanim wybierzesz konkretny model, warto zwrócić uwagę na następujące podzespoły:
Procesor Od kilku lat niemal wszystkie PDA są wyposażone w procesory firmy Intel X-Scale, np.
- PXA250 - pierwsza edycja taktowana zegarem 200, 300 lub 400 MHz;
- PXA255 - poprawiona wersja, o takich samych częstotliwościach taktowania;
- PXA261 oraz PXA263 - zmodyfikowane procesory PXA255 z wbudowanymi dodatkowo szybką pamięcią ROM Intel StrataFlash (16 MB oraz 32 MB);
- PXA270 - rodzina najnowszych układów Intela taktowanych zegarami 312, 416, 520 oraz 624 MHz. Mają technologię Wireless MMX, która sprzętowo wspomaga obsługiwanie aplikacji multimedialnych. Dodatkowo PXA270 wyposażony jest w zaawansowany system oszczędzania energii (Wireless Intel SpeedStep Technology), który dynamicznie dostosowuje częstotliwość pracy zegara. Może zmniejszyć prędkość nawet do 208, 156 oraz 104 MHz, co oczywiście przekłada się na czas pracy urządzenia.
Od niedawna na rynku pojawiły się również PDA wyposażone w procesory Samsung i Texas Instruments, lecz wciąż przewaga Intela jest bardzo wyraźna.
Pamięć. PDA wyposażone są w pamięć ROM, która przechowuje system operacyjny i aplikacje (zazwyczaj 32-128 MB) oraz 16-64 MB pamięci RAM przeznaczonej na aplikacje i dane wgrywane przez użytkownika.
Jeżeli zamierzasz wykorzystywać PDA do nawigacji satelitarnej i innych rozbudowanych programów, będziesz potrzebował dodatkowych kart pamięci o pojemności rzędu kilku lub nawet kilkunastu gigabajtów.
Ekran. Typowa wielkość to 3,5 cala, choć zdarzają się większe - 3,8 cala. Mniejsze (2,8") stosowane są jedynie w smartfonach. Większość PDA wyświetla minimum 65 tys. barw. Warto również zwrócić uwagę na rozdzielczość ekranu - im większa, tym lepiej. Najczęściej spotykana to 320 x 240 pikseli, choć są również urządzenia o rozdzielczości 640 x 480 punktów. Kolejnym istotnym elementem jest sposób podświetlania ekranu, czyli równomierny rozkład światła zarówno w dzień, jak i w ciemnym pomieszczeniu.
Gniazda na karty rozszerzeń. Jedna z najważniejszych cech PDA. Dzięki nim możesz zainstalować karty pamięci oraz dodatkowe wyposażenie - np. GPS, karty sieciowe, skanery kodów kreskowych, tunery TV, wyjścia TV itd. Najbardziej rozpowszechnione są karty Compact Flash w wersjach CF1 i CF2. Innym standardem są karty Secure Digital/Multimedia Card (SD/MMC). Niektóre urządzenia mają gniazda PCMCIA stosowane w laptopach. Jest to najbardziej wszechstronne rozwiązanie, ponieważ oprócz kart PCMCIA umożliwia stosowanie (za pomocą adapterów) kart CF, MMC/SD, SmartMedia, a nawet MemoryStick. Optymalnym rozwiązaniem wydaje się PDA z podwójnymi gniazdami - MMC/SD oraz CompactFlash typu 2.
Akumulator. Stosowane obecnie ogniwa to baterie litowo-jonowe lub litowo-polimerowe, pozbawione tak zwanego efektu pamięci, czyli utraty pojemności. Niektórzy producenci instalują także dodatkowe baterie, które podtrzymują ustawienia systemu w przypadku całkowitego rozładowania głównego ogniwa. Baterie będące na wyposażeniu PDA posiadają zazwyczaj pojemność około 1000 mAh, co zapewnia ci około 6-8 godzin pracy.
---------------------------------------------------------------------------------------
Od Psiona do Newtona
W połowie lat 80. pojawił się Psion Organizer - protoplasta współczesnych komputerów przenośnych. Przypominał zwykły kalkulator.

W 1989 r. powstał komputer przenośny ATARI Portfolio wielkości kasety VHS. Miał pełną klawiaturę, ekran o rozdzielczości 240 x 60 pikseli, procesor Intel 80C88 pracujący z częstotliwością 4,77 MHz oraz: edytor tekstów, arkusz kalkulacyjny, książkę teleadresową i zegar z alarmem. Bardziej zaawansowany był Pocket PC wyposażony w dwukrotnie szybszy procesor, większą pamięć (640 KB), ekran 640 x 200 pikseli i złącze PCMCIA do podłączenia modemu i karty sieciowej.

W 1993 r. Apple wprowadził na rynek legendarnego Newtona (Original Message Pad) z procesorem ARM610 (20 MHz). Zamiast klawiatury miał ekran dotykowy umożliwiający ręczne pisanie, port podczerwieni, port szeregowy oraz złącze PCMCIA.

Początek lat 90. to okres dynamicznego rozwoju systemów operacyjnych do komputerów kieszonkowych - kierunek wyznaczały Palm OS i Windows CE firmy Microsoft. Gdy Hewlett-Packard wyprodukował w 1999 r. pierwszy palmtop z kolorowym wyświetlaczem - Jornada 420 - wydawało się, że triumfu kieszonkowych komputerów nic nie powstrzyma. Stało się inaczej. Przeszkodą okazała się komunikacja.
Co z tego, że komputerek przechowywał dane, skoro nie mógł się nimi "podzielić" z telefonem? PDA popadły w stagnację, a pałeczkę przejęły telefony komórkowe. Decydujące było upowszechnienie systemu Symbian propagowanego przez Nokię, dzięki któremu użytkownicy zyskali możliwość wgrywania programów, co zbliżyło smartfony do PDA. Komputery kieszonkowe uratowała komunikacja. Przełomem było upowszechnienie nawigacji satelitarnej oraz dodanie nowych, atrakcyjnych funkcji - aparatu cyfrowego, odtwarzacza MP3, możliwości odtwarzania filmów czy czytania e-booków i innych opcji.
Ekran dotykowy (ang. touch screen)
- to ekran, który reaguje na dotyk i zazwyczaj obsługiwany jest za pomocą rysika. Najczęściej stosowany jest w komputerach kieszonkowych, tabletach, monitorach, a nawet w zegarkach.
Funkcjonowanie ekranu dotykowego opiera się na różnych zasadach działania. W przypadku PDA najczęściej stosowana jest technika, która wykorzystuje zmiany oporu elektrycznego pomiędzy przezroczystymi elektrodami wtopionymi w ekran.
Zwykły wyświetlacz LCD połączony jest z częścią dotykową, która zbudowana jest z dwóch przezroczystych elektrod. Elektrody składają się z cienkiej warstwy metalu naniesionej na podkład szklany i zewnętrzną warstwę folii poliestrowej. W stanie spoczynku elektrody izolowane są przez siatkę, która pełni rolę separatora. Nacisk na zewnętrzną folię powoduje zetknięcie elektrod, które rejestrowane jest przez PDA.
Komunikacja. Oprócz standardowych połączeń za pomocą kabla (złącza USB, szeregowe i podczerwień) coraz częściej PDA wyposażane są w moduły bluetooth oraz WLAN w standardzie 802.11 b/g. Urządzenie bez obsługi WLAN traci połowę funkcjonalności - nie warto go kupować. Niektóre modele posiadają też wbudowane moduły telefonii komórkowej GSM/GPRS.
Robert Kamiński - LOGO.gazeta.pl
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl katkaras.opx.pl
PDA czyli Personal Digital Assistant (ang. cyfrowy asystent osobisty), to mały, kieszonkowy komputer. Ponieważ jest dużo mniejszy od laptopa i swobodnie mieści się w dłoni, nazywany jest również palmtopem (ang. palm - dłoń, top - na wierzchu) lub handheldem. PDA mają systemy operacyjne, zatem - podobnie jak w "klasycznych" komputerach - można w nich instalować oprogramowanie. Większość wyposażona jest w ekran dotykowy (patrz ramka na stronie 66) umożliwiający obsługę za pomocą rysika, niektóre mają także klawiaturę.
Pierwotnie głównym zadaniem palmtopa było gromadzenie i przechowywanie danych, które przydają się poza domem lub miejscem pracy - adresów, telefonów, ważnych terminów i zadań. Obecnie, prócz tych tradycyjnych zastosowań, pojawiły się całkiem nowe i dużo bardziej atrakcyjne.
PDA - da pogadać
Dzięki bezprzewodowej sieci internetowej WLAN (w zasięgu tzw. hotspotów) można surfować i odbierać pocztę. Gdy w pobliżu nie ma hotspota, można PDA połączyć przez bluetootha z komórką. Wtedy palmtop będzie się łączył z internetem dzięki transmisji GPRS/EDGE/UMTS obecnej tam, gdzie mają zasięg sieci komórkowe. Czyli praktycznie wszędzie.
Najbardziej atrakcyjną możliwość komunikacji - darmowe rozmowy - dał kieszonkowym komputerom rozwój telefonii internetowej, czyli protokół VoIP (Voice over IP). Wystarczy w PDA zainstalować komunikator - np. Skype - i darmowe pogaduchy staną się faktem.
PDA bawi i uczy
PDA odtwarza pliki MP3. A na ekranie - jak w miniaturowym telewizorze - można oglądać pliki wideo. I nie zawsze trzeba je trzymać w pamięci podręcznej: dzięki połączeniu WiFi z domowym komputerem da się słuchać muzyki i oglądać filmy, korzystając z transmisji strumieniowej. PDA może być przenośną biblioteką elektronicznych książek (przykładowe adres, skąd można ściągać literaturę: www.ppc4you.com/ebook.cgi?category=History).
Zastąpi też - dzięki podczerwieni i WiFi - liczne piloty zdalnego sterowania domowym sprzętem. A nawet umożliwi kontrolowanie - na odległość, przez internet - komputera stacjonarnego w domu lub w pracy.
PDA wskaże drogę
Kieszonkowy komputer to także wygodne urządzenie do nawigacji satelitarnej. Ta funkcja jest coraz bardziej popularna, nic więc dziwnego, że producenci PDA wyposażają je od razu w moduł GPS. Do modeli, które go nie mają, można za kilkaset złotych ten moduł dokupić. Wskazówki dźwiękowe dotyczące trasy sprawią, że będziesz mógł kierować samochodem, nie odrywając wzroku od drogi. Na miejscu nawigacja dostarczy informacji o hotelach, restauracjach, lotniskach i rozrywkach.
PDA czy SMARTFON?
Najnowocześniejsze telefony komórkowe doganiają możliwościami kieszonkowe komputery. Może więc zamiast PDA wybrać smartfon?
Tak - jeżeli priorytetem jest dla ciebie komunikacja i zawsze chcesz być online. W smartfonie uzyskasz dostęp do internetu w szybkim standardzie 3G, WLAN, funkcjonalne oprogramowanie do obsługi poczty i przeglądania internetu, a także pakiet aplikacji biurowych. W niektórych modelach (np. Nokia E61) będziesz mógł też skorzystać z nawigacji satelitarnej, podłączając zewnętrzny moduł GPS za pomocą bluetooth. Jeśli tylko nie przeszkadza ci mniejszy ekran oraz (z uwagi na szybki postęp technologiczny) starzenie się sprzętu, smartfon to coś dla ciebie.
Ale jeśli zależy ci bardziej na możliwościach rozbudowy, korzystaniu z dodatkowego oprogramowania, oglądaniu filmów, słuchaniu muzyki i nawigacji satelitarnej - postaw na PDA. Najpoważniejszym mankamentem jest wciąż zasilanie - bateria pozwala jedynie na 6-8 godzin pracy. Przy korzystaniu z nawigacji GPS, odtwarzaniu muzyki, filmów - ten czas gwałtownie się kurczy.
Jest także trzecia droga - PDA plus komórka wyposażona w szybką transmisję danych 3G. Dobry telefon można kupić u operatora już za złotówkę, a atrakcyjny PDA za kilkaset złotych. W efekcie masz w kieszeni małą zgrabną komórkę do połączeń głosowych, a w teczce komfortowe narzędzie do obsługi poczty, surfowania w internecie i tysiąca innych rzeczy. W dodatku komórkę możesz wymieniać dowolnie często, a komputerek może ci służyć przez lata, przechowując najistotniejsze dane.
----------------------------------------------------------------------------------
Kupujemy palmtopa
Zanim wybierzesz konkretny model, warto zwrócić uwagę na następujące podzespoły:
Procesor Od kilku lat niemal wszystkie PDA są wyposażone w procesory firmy Intel X-Scale, np.
- PXA250 - pierwsza edycja taktowana zegarem 200, 300 lub 400 MHz;
- PXA255 - poprawiona wersja, o takich samych częstotliwościach taktowania;
- PXA261 oraz PXA263 - zmodyfikowane procesory PXA255 z wbudowanymi dodatkowo szybką pamięcią ROM Intel StrataFlash (16 MB oraz 32 MB);
- PXA270 - rodzina najnowszych układów Intela taktowanych zegarami 312, 416, 520 oraz 624 MHz. Mają technologię Wireless MMX, która sprzętowo wspomaga obsługiwanie aplikacji multimedialnych. Dodatkowo PXA270 wyposażony jest w zaawansowany system oszczędzania energii (Wireless Intel SpeedStep Technology), który dynamicznie dostosowuje częstotliwość pracy zegara. Może zmniejszyć prędkość nawet do 208, 156 oraz 104 MHz, co oczywiście przekłada się na czas pracy urządzenia.
Od niedawna na rynku pojawiły się również PDA wyposażone w procesory Samsung i Texas Instruments, lecz wciąż przewaga Intela jest bardzo wyraźna.
Pamięć. PDA wyposażone są w pamięć ROM, która przechowuje system operacyjny i aplikacje (zazwyczaj 32-128 MB) oraz 16-64 MB pamięci RAM przeznaczonej na aplikacje i dane wgrywane przez użytkownika.
Jeżeli zamierzasz wykorzystywać PDA do nawigacji satelitarnej i innych rozbudowanych programów, będziesz potrzebował dodatkowych kart pamięci o pojemności rzędu kilku lub nawet kilkunastu gigabajtów.
Ekran. Typowa wielkość to 3,5 cala, choć zdarzają się większe - 3,8 cala. Mniejsze (2,8") stosowane są jedynie w smartfonach. Większość PDA wyświetla minimum 65 tys. barw. Warto również zwrócić uwagę na rozdzielczość ekranu - im większa, tym lepiej. Najczęściej spotykana to 320 x 240 pikseli, choć są również urządzenia o rozdzielczości 640 x 480 punktów. Kolejnym istotnym elementem jest sposób podświetlania ekranu, czyli równomierny rozkład światła zarówno w dzień, jak i w ciemnym pomieszczeniu.
Gniazda na karty rozszerzeń. Jedna z najważniejszych cech PDA. Dzięki nim możesz zainstalować karty pamięci oraz dodatkowe wyposażenie - np. GPS, karty sieciowe, skanery kodów kreskowych, tunery TV, wyjścia TV itd. Najbardziej rozpowszechnione są karty Compact Flash w wersjach CF1 i CF2. Innym standardem są karty Secure Digital/Multimedia Card (SD/MMC). Niektóre urządzenia mają gniazda PCMCIA stosowane w laptopach. Jest to najbardziej wszechstronne rozwiązanie, ponieważ oprócz kart PCMCIA umożliwia stosowanie (za pomocą adapterów) kart CF, MMC/SD, SmartMedia, a nawet MemoryStick. Optymalnym rozwiązaniem wydaje się PDA z podwójnymi gniazdami - MMC/SD oraz CompactFlash typu 2.
Akumulator. Stosowane obecnie ogniwa to baterie litowo-jonowe lub litowo-polimerowe, pozbawione tak zwanego efektu pamięci, czyli utraty pojemności. Niektórzy producenci instalują także dodatkowe baterie, które podtrzymują ustawienia systemu w przypadku całkowitego rozładowania głównego ogniwa. Baterie będące na wyposażeniu PDA posiadają zazwyczaj pojemność około 1000 mAh, co zapewnia ci około 6-8 godzin pracy.
---------------------------------------------------------------------------------------
Od Psiona do Newtona
W połowie lat 80. pojawił się Psion Organizer - protoplasta współczesnych komputerów przenośnych. Przypominał zwykły kalkulator.

W 1989 r. powstał komputer przenośny ATARI Portfolio wielkości kasety VHS. Miał pełną klawiaturę, ekran o rozdzielczości 240 x 60 pikseli, procesor Intel 80C88 pracujący z częstotliwością 4,77 MHz oraz: edytor tekstów, arkusz kalkulacyjny, książkę teleadresową i zegar z alarmem. Bardziej zaawansowany był Pocket PC wyposażony w dwukrotnie szybszy procesor, większą pamięć (640 KB), ekran 640 x 200 pikseli i złącze PCMCIA do podłączenia modemu i karty sieciowej.

W 1993 r. Apple wprowadził na rynek legendarnego Newtona (Original Message Pad) z procesorem ARM610 (20 MHz). Zamiast klawiatury miał ekran dotykowy umożliwiający ręczne pisanie, port podczerwieni, port szeregowy oraz złącze PCMCIA.

Początek lat 90. to okres dynamicznego rozwoju systemów operacyjnych do komputerów kieszonkowych - kierunek wyznaczały Palm OS i Windows CE firmy Microsoft. Gdy Hewlett-Packard wyprodukował w 1999 r. pierwszy palmtop z kolorowym wyświetlaczem - Jornada 420 - wydawało się, że triumfu kieszonkowych komputerów nic nie powstrzyma. Stało się inaczej. Przeszkodą okazała się komunikacja.
Co z tego, że komputerek przechowywał dane, skoro nie mógł się nimi "podzielić" z telefonem? PDA popadły w stagnację, a pałeczkę przejęły telefony komórkowe. Decydujące było upowszechnienie systemu Symbian propagowanego przez Nokię, dzięki któremu użytkownicy zyskali możliwość wgrywania programów, co zbliżyło smartfony do PDA. Komputery kieszonkowe uratowała komunikacja. Przełomem było upowszechnienie nawigacji satelitarnej oraz dodanie nowych, atrakcyjnych funkcji - aparatu cyfrowego, odtwarzacza MP3, możliwości odtwarzania filmów czy czytania e-booków i innych opcji.
Ekran dotykowy (ang. touch screen)
- to ekran, który reaguje na dotyk i zazwyczaj obsługiwany jest za pomocą rysika. Najczęściej stosowany jest w komputerach kieszonkowych, tabletach, monitorach, a nawet w zegarkach.
Funkcjonowanie ekranu dotykowego opiera się na różnych zasadach działania. W przypadku PDA najczęściej stosowana jest technika, która wykorzystuje zmiany oporu elektrycznego pomiędzy przezroczystymi elektrodami wtopionymi w ekran.
Zwykły wyświetlacz LCD połączony jest z częścią dotykową, która zbudowana jest z dwóch przezroczystych elektrod. Elektrody składają się z cienkiej warstwy metalu naniesionej na podkład szklany i zewnętrzną warstwę folii poliestrowej. W stanie spoczynku elektrody izolowane są przez siatkę, która pełni rolę separatora. Nacisk na zewnętrzną folię powoduje zetknięcie elektrod, które rejestrowane jest przez PDA.
Komunikacja. Oprócz standardowych połączeń za pomocą kabla (złącza USB, szeregowe i podczerwień) coraz częściej PDA wyposażane są w moduły bluetooth oraz WLAN w standardzie 802.11 b/g. Urządzenie bez obsługi WLAN traci połowę funkcjonalności - nie warto go kupować. Niektóre modele posiadają też wbudowane moduły telefonii komórkowej GSM/GPRS.
Robert Kamiński - LOGO.gazeta.pl