Mefisto...diabeł czy anioł?
Arka XXI wieku
Anna Cymer
Mieszkanie w kamienicy czy domek na przedmieciu - ten mieszkaniowy dylemat staje si na wiecie coraz mniej aktualny. Miasto pocztku XXI w. wieku to gigantyczna wielomilionowa metropolia, w ktrej coraz trudniej znale dla siebie spokojne miejsce i do ktrej wci napywaj nowi mieszkacy (ju siedem miast liczy wicej ni 20 mln mieszkacw!). Jak prognozuje ONZ, w przyszym roku po raz pierwszy w historii liczba mieszkacw miast przewyszy liczb ludzi mieszkajcych na wsiach.
Bardzo gsta ju dzi miejska zabudowa wymusza budow coraz wyszych drapaczy chmur. W Japonii powsta niedawno projekt gmachu dla miliona (to nie pomyka!) mieszkacw. Architekt - eksperymentator Paolo Soleri - chce zamkn miasto w jednym kolosalnym budynku. Nosi nazw X-Seed 4000 i pomieci wszystko, co jest potrzebne do ycia: sklepy, przychodnie, szkoy, kina. Ma wyrasta z morza, mie 800 piter, 4 km wysokoci i 6 km szerokoci u podstawy. Ten projekt nie znalaz na razie inwestora, ale najwyszy budynek wiata wznoszony w Dubaju ju dzi ma ponad p kilometra i nadal ronie. I w nim znajd si apartamenty mieszkalne.
Nowoczesne metropolie nie maj przedmie - lepsze, pooone bliej dzielnice szybko wchania zindustrializowana aglomeracja. Dalej od centrum rozwijaj si slumsy, najwikszy problem wspczesnych miast. Odchodz w zapomnienie kameralne osiedla domkw i niewielkich blokw pooone wrd zieleni na obrzeach. Dlatego od kilku lat architekci poszukuj nowych form domw - dla tych, ktrzy nie chc mie za cian miliona ssiadw.
Kostki dla Nomadw
Gdy w latach 60. XX w. synna brytyjska grupa Archigram projektowaa Wdrujce Miasto (kady budynek mia mie nogi i "chodzi") albo Miasto-Wtyczk (Plug-in City, w ktrym kady dom mgby si czy z innymi w dowolnej konfiguracji), nikt nie traktowa architektw wizjonerw powanie. Czas przyzna im racj.
Wspczesne wielomilionowe miasta s chaotyczne i anonimowe, co utrudnia "zapuszczenie korzeni". Jednoczenie nowoczesne formy komunikacji i internet powoduj, e coraz wicej ludzi moe pracowa w domach. W ten sposb rodzi si grupa spoeczna nazywana Nowymi Nomadami. To ludzie, ktrzy choby co tydzie mog zamieszka gdzie indziej. Z myl o nich architekci pracuj nad "przenon architektur" - samowystarczalnymi domami lekkimi i atwymi w montau. Niespena 100 tys. euro kosztuje Loftcube, w peni wyposaony domek, ktry za pomoc migowca mona postawi na dachu dowolnego budynku. Wymyli go w 2003 roku niemiecki architekt i projektant Werner Aisslinger, dzi dostpne s dwa modele - o powierzchni 39 i 55 m kw. Podczas najwikszych na wiecie Targw Mebli w Mediolanie biznesmen z Londynu kupi w tym roku Loftcube i prowadzi w nim swoje biuro. Wanie w brytyjskiej stolicy rozwija si moda na przenone domki na dachach.
Podobny projekt, nazwany "M-ch" (Micro Compact Home) zrealizowa dwa lata temu brytyjski architekt Richard Horden razem ze swoimi studentami z Politechniki w Monachium. Najprostsza wersja drewnianego domku kosztuje ok. 50 tys. euro. Drosze wyposaone s w klimatyzacj, nowoczesny sprzt AGD, czujniki dymu i system alarmowy, dlatego nazywa si je celami mnisimi w stylu hi-tech. Projekt powsta przy wsppracy Tokijskiego Instytutu Technologicznego, a funkcjonalno domkw testowali studenci z Monachium, gdy na terenie Uniwersytetu w 2005 roku zbudowano z kilkunastu "M-ch" ca wiosk.
Poznaska pracownia front_architects, zainspirowana ksztatem billboardw, jakie ustawia si wzdu drg, zaprojektowaa w tym roku Single Hauz. Ten dom dla singla ma form kubika mieszczcego pokj z kuchni i azienk, ustawionego na stalowej nodze. Architekci nazywaj go "schronieniem dla czowieka wiata Zachodu", ktry jest samotny, mobilny, dynamiczny, otwarty na nowe dowiadczenia. Niewielk powierzchni uytkow (niecae 15 m kw.) rekompensuje to, e Single Hauz jednego dnia moe sta na gwnym placu w miecie, drugiego w grach, a trzeciego nawet na rodku jeziora. Projektem zainteresowali si inwestorzy z Danii i Meksyku, ale na razie nie doczeka si realizacji.
Domy na przemia
Przenona architektura doskonale sprawdza si na terenach zniszczonych klskami ywioowymi czy wojnami. Prekursorem takich budynkw jest Japoczyk Shigeru Ban, ktry ju w latach 80. XX wieku budowa ekologiczne domy z tektury (m.in. z rolek po papierze toaletowym). Po trzsieniu ziemi w japoskim miecie Kobo w 1995 roku Ban szybko i tanio zbudowa w ten sposb osiedle i koci (ktry w 2005 roku zosta przeniesiony na Tajwan i stoi tam do dzi).
We wsppracy z ONZ Ban od lat buduje osady dla ofiar klsk ywioowych i dla uchodcw, ekologiczne osiedla jego projektu stoj m.in. w Turcji i Ruandzie. W 2000 roku zaprojektowa japoski pawilon na wystaw Expo w Hanowerze. Po zakoczeniu wystawy budynek trafi na przemia, jak to si dzieje z innymi papierowymi odpadami.
W 2005 roku w pierwsz rocznic tsunami na Oceanie Indyjskim i w kilka miesicy po tragicznym huraganie "Katrina" powsta w USA projekt HELP (Housing Every Last Person). Chodzi o model domu, ktry byby tani i atwy w budowie oraz samowystarczalny. Trzy- i szecioosobowe domki z projektu HELP wyposaone s w baterie soneczne i wasne oczyszczalnie ciekw, czyli wglowe filtry, w ktrych woda pynie pod wpywem grawitacji.
Architekt Carib Daniel Martin i budowniczy Rob Bragan zakadaj, e domek zainteresuje nie tylko ofiary katastrof czy organizacje im pomagajce, ale trafi te na rynek komercyjny. Koszt takiego domu to 8 tys. dol., a buduje si go kilka godzin przy pomocy ssiadw.
Wymiesza miasto
Poszukiwaniem lepszych sposobw ycia w nowoczesnych miastach zajmuj si te tzw. Nowi Urbanici, grupa amerykaskich architektw i planistw. Ju pod koniec lat 80. XX w. dostrzegli oni, e miasta staj si coraz mniej przyjazne dla mieszkacw: rzdz w nich samochody, wszdzie jest daleko, znika ziele i tereny wsplne. Pierwszy kongres Nowych Urbanistw odby si w 1993 roku i od tamtej pory grupa proponuje konkretne rozwizania - nowoczesne, ale jednoczenie przyjazne ludziom.
Miasto wedug Nowych Urbanistw powinno by podzielone na samowystarczalne czci, w ktrych mieszkacy znajd szkoy, sklepy, szpitale czy kluby, a take miejsca pracy. Samochd nie tylko niszczy rodowisko, ale te utrudnia kontakty ssiedzkie i szkodzi zdrowiu. Dlatego w nowych miastach ludzie powinni przemieszcza si pieszo - nawet do pracy nie powinni mie dalej ni kilkanacie minut marszu. Nowi Urbanici potpiaj wprowadzony przez modernistw w XX w. podzia na strefy handlu, mieszkania, pracy - bo rne funkcje miasta powinny si przeplata, by zapewni mu dynamik.
We wspczesnych aglomeracjach zanika poczucie lokalnej wsplnoty - aby mogy odrodzi si niewielkie spoecznoci, potrzebne s oglnodostpne tereny rekreacyjne, parki, skwery oraz gwny plac, ktry porzdkuje przestrze. Zdegradowane, zaniedbane tereny Nowi Urbanici proponuj zamienia na osiedla konstruowane wedug ich koncepcji.
Na terenie nieczynnego od 1995 roku lotniska w Denver ukoczono niedawno budow osiedla z 2,5 tys. domw (do 2020 roku ma by ich 8 tys.). Budynki biurowe i handlowe oraz domy mieszkalne usytuowano wzdu ulic, na ktrych bezwzgldne pierwszestwo maj piesi, jedn trzeci terenu dawnego lotniska przeznaczono za na publiczne place i tereny zielone.
W 2015 roku zakoczy si najwikszy w Europie projekt zgodny z zasadami "nowej urbanistyki" (a jednoczenie najwikszy w Europie projekt rewitalizacji tak duego terenu w miecie). Na pnocnym kracu Lizbony, na niezagospodarowanych 300 ha, powstaje dzielnica Alta de Lisboa zaplanowana wok trzech gwnych placw. Poza mieszkaniami, biurami i sklepami znajdzie si tam 36 placw zabaw, cztery orodki sportowe, kilka przedszkoli, szk i uczelni, a nawet dom starcw. Podobnie jak w Denver znaczna cz terenu pozostanie niezabudowana, a z miastem poczy dzielnic nowa linia metra.
W maju tego roku odby si w Filadelfii XV Kongres Nowej Urbanistyki, na ktrym po raz pierwszy rozwaano moliwoci przebudowy ju istniejcych miast na bardziej przyjazne ludziom (dotd "nowa urbanistyka" sprawdzaa si tylko na terenach budowanych od podstaw). Jedn z moliwoci jest przerabianie gwnych miejskich ulic - zawaszczonych dzi przez samochody - na bulwary dla pieszych. Dziki spowolnieniu ruchu bd tam mogy "wymiesza" si rne funkcje: biurowe, mieszkaniowe, handlowe. Dzi w ten sposb modyfikowane s amerykaskie arterie Delaware Valley w Filadelfii i Octavia Boulevard w San Francisco. Wkrtce Nowi Urbanici chc zaj si te ulicami w Europie.
rdo:
Gazeta Wyborcza
-------------------------
Dom dla miliona mrwek??? Ja si na takie co nie pisz...
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl katkaras.opx.pl
Anna Cymer
Mieszkanie w kamienicy czy domek na przedmieciu - ten mieszkaniowy dylemat staje si na wiecie coraz mniej aktualny. Miasto pocztku XXI w. wieku to gigantyczna wielomilionowa metropolia, w ktrej coraz trudniej znale dla siebie spokojne miejsce i do ktrej wci napywaj nowi mieszkacy (ju siedem miast liczy wicej ni 20 mln mieszkacw!). Jak prognozuje ONZ, w przyszym roku po raz pierwszy w historii liczba mieszkacw miast przewyszy liczb ludzi mieszkajcych na wsiach.
Bardzo gsta ju dzi miejska zabudowa wymusza budow coraz wyszych drapaczy chmur. W Japonii powsta niedawno projekt gmachu dla miliona (to nie pomyka!) mieszkacw. Architekt - eksperymentator Paolo Soleri - chce zamkn miasto w jednym kolosalnym budynku. Nosi nazw X-Seed 4000 i pomieci wszystko, co jest potrzebne do ycia: sklepy, przychodnie, szkoy, kina. Ma wyrasta z morza, mie 800 piter, 4 km wysokoci i 6 km szerokoci u podstawy. Ten projekt nie znalaz na razie inwestora, ale najwyszy budynek wiata wznoszony w Dubaju ju dzi ma ponad p kilometra i nadal ronie. I w nim znajd si apartamenty mieszkalne.
Nowoczesne metropolie nie maj przedmie - lepsze, pooone bliej dzielnice szybko wchania zindustrializowana aglomeracja. Dalej od centrum rozwijaj si slumsy, najwikszy problem wspczesnych miast. Odchodz w zapomnienie kameralne osiedla domkw i niewielkich blokw pooone wrd zieleni na obrzeach. Dlatego od kilku lat architekci poszukuj nowych form domw - dla tych, ktrzy nie chc mie za cian miliona ssiadw.
Kostki dla Nomadw
Gdy w latach 60. XX w. synna brytyjska grupa Archigram projektowaa Wdrujce Miasto (kady budynek mia mie nogi i "chodzi") albo Miasto-Wtyczk (Plug-in City, w ktrym kady dom mgby si czy z innymi w dowolnej konfiguracji), nikt nie traktowa architektw wizjonerw powanie. Czas przyzna im racj.
Wspczesne wielomilionowe miasta s chaotyczne i anonimowe, co utrudnia "zapuszczenie korzeni". Jednoczenie nowoczesne formy komunikacji i internet powoduj, e coraz wicej ludzi moe pracowa w domach. W ten sposb rodzi si grupa spoeczna nazywana Nowymi Nomadami. To ludzie, ktrzy choby co tydzie mog zamieszka gdzie indziej. Z myl o nich architekci pracuj nad "przenon architektur" - samowystarczalnymi domami lekkimi i atwymi w montau. Niespena 100 tys. euro kosztuje Loftcube, w peni wyposaony domek, ktry za pomoc migowca mona postawi na dachu dowolnego budynku. Wymyli go w 2003 roku niemiecki architekt i projektant Werner Aisslinger, dzi dostpne s dwa modele - o powierzchni 39 i 55 m kw. Podczas najwikszych na wiecie Targw Mebli w Mediolanie biznesmen z Londynu kupi w tym roku Loftcube i prowadzi w nim swoje biuro. Wanie w brytyjskiej stolicy rozwija si moda na przenone domki na dachach.
Podobny projekt, nazwany "M-ch" (Micro Compact Home) zrealizowa dwa lata temu brytyjski architekt Richard Horden razem ze swoimi studentami z Politechniki w Monachium. Najprostsza wersja drewnianego domku kosztuje ok. 50 tys. euro. Drosze wyposaone s w klimatyzacj, nowoczesny sprzt AGD, czujniki dymu i system alarmowy, dlatego nazywa si je celami mnisimi w stylu hi-tech. Projekt powsta przy wsppracy Tokijskiego Instytutu Technologicznego, a funkcjonalno domkw testowali studenci z Monachium, gdy na terenie Uniwersytetu w 2005 roku zbudowano z kilkunastu "M-ch" ca wiosk.
Poznaska pracownia front_architects, zainspirowana ksztatem billboardw, jakie ustawia si wzdu drg, zaprojektowaa w tym roku Single Hauz. Ten dom dla singla ma form kubika mieszczcego pokj z kuchni i azienk, ustawionego na stalowej nodze. Architekci nazywaj go "schronieniem dla czowieka wiata Zachodu", ktry jest samotny, mobilny, dynamiczny, otwarty na nowe dowiadczenia. Niewielk powierzchni uytkow (niecae 15 m kw.) rekompensuje to, e Single Hauz jednego dnia moe sta na gwnym placu w miecie, drugiego w grach, a trzeciego nawet na rodku jeziora. Projektem zainteresowali si inwestorzy z Danii i Meksyku, ale na razie nie doczeka si realizacji.
Domy na przemia
Przenona architektura doskonale sprawdza si na terenach zniszczonych klskami ywioowymi czy wojnami. Prekursorem takich budynkw jest Japoczyk Shigeru Ban, ktry ju w latach 80. XX wieku budowa ekologiczne domy z tektury (m.in. z rolek po papierze toaletowym). Po trzsieniu ziemi w japoskim miecie Kobo w 1995 roku Ban szybko i tanio zbudowa w ten sposb osiedle i koci (ktry w 2005 roku zosta przeniesiony na Tajwan i stoi tam do dzi).
We wsppracy z ONZ Ban od lat buduje osady dla ofiar klsk ywioowych i dla uchodcw, ekologiczne osiedla jego projektu stoj m.in. w Turcji i Ruandzie. W 2000 roku zaprojektowa japoski pawilon na wystaw Expo w Hanowerze. Po zakoczeniu wystawy budynek trafi na przemia, jak to si dzieje z innymi papierowymi odpadami.
W 2005 roku w pierwsz rocznic tsunami na Oceanie Indyjskim i w kilka miesicy po tragicznym huraganie "Katrina" powsta w USA projekt HELP (Housing Every Last Person). Chodzi o model domu, ktry byby tani i atwy w budowie oraz samowystarczalny. Trzy- i szecioosobowe domki z projektu HELP wyposaone s w baterie soneczne i wasne oczyszczalnie ciekw, czyli wglowe filtry, w ktrych woda pynie pod wpywem grawitacji.
Architekt Carib Daniel Martin i budowniczy Rob Bragan zakadaj, e domek zainteresuje nie tylko ofiary katastrof czy organizacje im pomagajce, ale trafi te na rynek komercyjny. Koszt takiego domu to 8 tys. dol., a buduje si go kilka godzin przy pomocy ssiadw.
Wymiesza miasto
Poszukiwaniem lepszych sposobw ycia w nowoczesnych miastach zajmuj si te tzw. Nowi Urbanici, grupa amerykaskich architektw i planistw. Ju pod koniec lat 80. XX w. dostrzegli oni, e miasta staj si coraz mniej przyjazne dla mieszkacw: rzdz w nich samochody, wszdzie jest daleko, znika ziele i tereny wsplne. Pierwszy kongres Nowych Urbanistw odby si w 1993 roku i od tamtej pory grupa proponuje konkretne rozwizania - nowoczesne, ale jednoczenie przyjazne ludziom.
Miasto wedug Nowych Urbanistw powinno by podzielone na samowystarczalne czci, w ktrych mieszkacy znajd szkoy, sklepy, szpitale czy kluby, a take miejsca pracy. Samochd nie tylko niszczy rodowisko, ale te utrudnia kontakty ssiedzkie i szkodzi zdrowiu. Dlatego w nowych miastach ludzie powinni przemieszcza si pieszo - nawet do pracy nie powinni mie dalej ni kilkanacie minut marszu. Nowi Urbanici potpiaj wprowadzony przez modernistw w XX w. podzia na strefy handlu, mieszkania, pracy - bo rne funkcje miasta powinny si przeplata, by zapewni mu dynamik.
We wspczesnych aglomeracjach zanika poczucie lokalnej wsplnoty - aby mogy odrodzi si niewielkie spoecznoci, potrzebne s oglnodostpne tereny rekreacyjne, parki, skwery oraz gwny plac, ktry porzdkuje przestrze. Zdegradowane, zaniedbane tereny Nowi Urbanici proponuj zamienia na osiedla konstruowane wedug ich koncepcji.
Na terenie nieczynnego od 1995 roku lotniska w Denver ukoczono niedawno budow osiedla z 2,5 tys. domw (do 2020 roku ma by ich 8 tys.). Budynki biurowe i handlowe oraz domy mieszkalne usytuowano wzdu ulic, na ktrych bezwzgldne pierwszestwo maj piesi, jedn trzeci terenu dawnego lotniska przeznaczono za na publiczne place i tereny zielone.
W 2015 roku zakoczy si najwikszy w Europie projekt zgodny z zasadami "nowej urbanistyki" (a jednoczenie najwikszy w Europie projekt rewitalizacji tak duego terenu w miecie). Na pnocnym kracu Lizbony, na niezagospodarowanych 300 ha, powstaje dzielnica Alta de Lisboa zaplanowana wok trzech gwnych placw. Poza mieszkaniami, biurami i sklepami znajdzie si tam 36 placw zabaw, cztery orodki sportowe, kilka przedszkoli, szk i uczelni, a nawet dom starcw. Podobnie jak w Denver znaczna cz terenu pozostanie niezabudowana, a z miastem poczy dzielnic nowa linia metra.
W maju tego roku odby si w Filadelfii XV Kongres Nowej Urbanistyki, na ktrym po raz pierwszy rozwaano moliwoci przebudowy ju istniejcych miast na bardziej przyjazne ludziom (dotd "nowa urbanistyka" sprawdzaa si tylko na terenach budowanych od podstaw). Jedn z moliwoci jest przerabianie gwnych miejskich ulic - zawaszczonych dzi przez samochody - na bulwary dla pieszych. Dziki spowolnieniu ruchu bd tam mogy "wymiesza" si rne funkcje: biurowe, mieszkaniowe, handlowe. Dzi w ten sposb modyfikowane s amerykaskie arterie Delaware Valley w Filadelfii i Octavia Boulevard w San Francisco. Wkrtce Nowi Urbanici chc zaj si te ulicami w Europie.
rdo:
Gazeta Wyborcza
-------------------------
Dom dla miliona mrwek??? Ja si na takie co nie pisz...