Mefisto...diabeĹ czy anioĹ?
Przede wszystkim biorca, decydujący się na przystąpienie do systemu franczyz musi pamiętać, że jest jedną ze stron umowy i wprawdzie z natury rzeczy jest stroną słabszą, niemniej ma prawo negocjować umowę z całą rozwagą i pełną świadomością zgadzać się na brzmienie poszczególnych
klauzul. Jeśli nawet dawca posiada gotowy „formularz” umowy, pewien posiadany od lat schemat, biorca nie musi zgadzać się z twardymi żądaniami organizatora.
- Biorca przystępując do negocjacji musi być głęboko przekonany, że rzeczywiście chce zawrzeć umowę i współpracować z dawcą. Powinien dokładnie zapoznać się z charakterystyką systemu i zgadzać się na jednolite występowanie na zewnątrz (wizerunek sieci), traktując to jako szansę uczestniczenia w sukcesie i renomie całego systemu.
- Biorca, który pomimo dużej wiedzy na temat systemu, ma jakiekolwiek wątpliwości, powinien starać się zawrzeć umowę wstępną – w ramach której będzie miał prawo wypróbować koncepcję w formie eksperymentalnej. Jeżeli odniesie sukces i utwierdzi się w przekonaniu, że chce współpracować z dawcą w ramach systemu, zawiera umowę właściwą (stanowczą). Należy tu jednak pamiętać, że już przy zawieraniu umowy wstępnej biorca musi podjąć się obowiązku zachowania poufności know-how. Musi liczyć się z tym, że ten obowiązek może zostać wzmocniony zastrzeżeniem kary umownej na wypadek jego naruszenia.
- Biorca powinien bardzo dokładnie zapoznać się z zobowiązaniami, które przyjmuje na siebie franczyzodawca.
- Istotne jest sprawdzenie, czy została jasno określona prawna pozycja biorcy, czy dawca stawia tu jakieś szczególne wymagania. Jest to bardzo ważny zapis, bo jeżeli nawet w późniejszym czasie nastąpi przekształcenie podmiotu, to całą odpowiedzialność ponosi ten, kto występował przy zawieraniu umowy w charakterze franczyzobiorcy i któremu zostało udzielone zezwolenie.
- W interesie biorcy leży, aby umowa zawierana była na czas określony, gdyż wtedy ewentualne zachodzące zmiany w otoczeniu przedsiębiorstwa nie będą miały większego wpływu na zmiany niektórych warunków umowy.
- Biorca powinien dokładnie przyjrzeć się zapisowi o uprawnieniach kontrolnych dawcy. Wprawdzie dawcy przysługuje takie uprawnienie mocą umowy, niemniej wszystkie zapisane klauzule nie mogą budzić zastrzeżeń z punktu widzenia ochrony konkurencji i nie mogą ingerować w sferę swobody działania biorcy.
- Dla biorcy powinna być jasna kwestia opłat, które będzie ponosił. Ponieważ ichwielkość zależy od specyfiki systemu (jego renomy, siły rynkowej, zamożności), w tej części umowy dawca sprawę opłat może potraktować dość elastycznie.
Jeżeli biorca spełnia jego podstawowe warunki, dawcy poddają negocjacjom zarówno wysokość opłaty wstępnej, jak i opłat bieżących. Ustalić jednak należy w sposób nie budzący wątpliwości, w jakiej mierze i na jakich warunkach biorca będzie organizował lub uczestniczył w lokalnych działaniach promocyjno-reklamowych (poza ogólnokrajowymi, które zwykle należą do dawcy), jak będzie wyglądała odpłatność szkoleń w trakcie trwania stosunku franczyzy, jak będzie wyglądała kwestia dostaw towarów (tę ostatnią kwestie powinny regulować szczegółowo załączniki do umowy, stanowiące jej integralną część).
- Biorca powinien mieć świadomość, że dawca będzie chciał mocą umowy zobowiązać go do wyłącznego działania w ramach sieci (nie podejmowania działań dodatkowych ani konkurencyjnych). Również dawca będzie chciał w maksymalnym stopniu zapewnić sobie ochronę tajemnic, które przekazuje biorcy. Należy więc mieć nie tylko dobrą wolę i pewność dochowania tajemnic zawodowych, ale również świadomość kar grożących za niedopełnienie tego obowiązku. Biorca nie tylko sam powinien dochować tajemnic, ale również sam zobowiązać swoich współpracowników do podobnego zachowania.
- Dla biorcy mogą się okazać bardzo ważne klauzule zapisane w ostatniej części umowy związane z postanowieniami na wypadek zbycia lub rozwiązania umowy. Konieczne jest tu wyjaśnienie np. czy dawcy będzie przysługiwało prawopierwokupu w przypadku zbycia przedsiębiorstwa. Czy prawo obejmie całe przedsiębiorstwo, czy poszczególne jego składniki (np. produkty, towary, materiały, które były w posiadaniu biorcy). Co stanie się z biorcą systemu, gdy przedsiębiorstwo dawcy zmieni swój status (wskutek np. fuzji z innym). Biorca musi zabezpieczyć swoją sytuację na wypadek, gdyby doszło do sytuacji wymagającej wypowiedzenia (analogicznie jak w większości przypadków czyni
to dawca). Na pewno zapis wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym może dotyczyć wyłącznie sytuacji, gdy dawca popełnia rażące nadużycia, np.:
− wbrew umowie nie udziela pomocy biorcy,
− narusza przyznane biorcy prawo wyłączności do prowadzenia określonej działalności na danym terenie lub gdy
− zredukował dostawy swoich produktów (towarów) tak dalece, że to ograniczenie uniemożliwia mu spodziewany rozwój przedsiębiorstwa franczyzowego.
- Biorca powinien wiedzieć, że spory wynikające z umowy, rozstrzygane są przez sądy polubowne. W przypadku podmiotów krajowych przez Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej, Sąd Polubowny przy Związku Banków Polskich lub Sądy Gospodarcze (wydziały sądów powszechnych). W przypadku podmiotów zagranicznych przez International Chamber of Commerce, American Arbitration Association bądź Polubowny Sąd Arbitrażowy w Wiedniu, działający na użytek państw Unii Europejskiej.
Chcąc zostać franczyzobiorcą, trzeba mieć nie tylko podstawową wiedzę na temat franczyzy, ale również spełnić wiele warunków zarówno finansowych, jak i dotyczących własnych umiejętności, cech osobowości, które mogą pomóc w funkcjonowaniu w tym tak specyficznym systemie. Potencjalny franczyzobiorca musi również umieć odróżnić prawdziwy system od podszywającego się
pod tę formę, również wiedzieć, że z chwilą przystąpienia do sieci ma prawo negocjować warunki umowy, tak, aby mieć – mimo znacznej zależności od dawcy – poczucie rozpoczynania partnerskiej współpracy.
Zródło: Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczości
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl katkaras.opx.pl
klauzul. Jeśli nawet dawca posiada gotowy „formularz” umowy, pewien posiadany od lat schemat, biorca nie musi zgadzać się z twardymi żądaniami organizatora.
- Biorca przystępując do negocjacji musi być głęboko przekonany, że rzeczywiście chce zawrzeć umowę i współpracować z dawcą. Powinien dokładnie zapoznać się z charakterystyką systemu i zgadzać się na jednolite występowanie na zewnątrz (wizerunek sieci), traktując to jako szansę uczestniczenia w sukcesie i renomie całego systemu.
- Biorca, który pomimo dużej wiedzy na temat systemu, ma jakiekolwiek wątpliwości, powinien starać się zawrzeć umowę wstępną – w ramach której będzie miał prawo wypróbować koncepcję w formie eksperymentalnej. Jeżeli odniesie sukces i utwierdzi się w przekonaniu, że chce współpracować z dawcą w ramach systemu, zawiera umowę właściwą (stanowczą). Należy tu jednak pamiętać, że już przy zawieraniu umowy wstępnej biorca musi podjąć się obowiązku zachowania poufności know-how. Musi liczyć się z tym, że ten obowiązek może zostać wzmocniony zastrzeżeniem kary umownej na wypadek jego naruszenia.
- Biorca powinien bardzo dokładnie zapoznać się z zobowiązaniami, które przyjmuje na siebie franczyzodawca.
- Istotne jest sprawdzenie, czy została jasno określona prawna pozycja biorcy, czy dawca stawia tu jakieś szczególne wymagania. Jest to bardzo ważny zapis, bo jeżeli nawet w późniejszym czasie nastąpi przekształcenie podmiotu, to całą odpowiedzialność ponosi ten, kto występował przy zawieraniu umowy w charakterze franczyzobiorcy i któremu zostało udzielone zezwolenie.
- W interesie biorcy leży, aby umowa zawierana była na czas określony, gdyż wtedy ewentualne zachodzące zmiany w otoczeniu przedsiębiorstwa nie będą miały większego wpływu na zmiany niektórych warunków umowy.
- Biorca powinien dokładnie przyjrzeć się zapisowi o uprawnieniach kontrolnych dawcy. Wprawdzie dawcy przysługuje takie uprawnienie mocą umowy, niemniej wszystkie zapisane klauzule nie mogą budzić zastrzeżeń z punktu widzenia ochrony konkurencji i nie mogą ingerować w sferę swobody działania biorcy.
- Dla biorcy powinna być jasna kwestia opłat, które będzie ponosił. Ponieważ ichwielkość zależy od specyfiki systemu (jego renomy, siły rynkowej, zamożności), w tej części umowy dawca sprawę opłat może potraktować dość elastycznie.
Jeżeli biorca spełnia jego podstawowe warunki, dawcy poddają negocjacjom zarówno wysokość opłaty wstępnej, jak i opłat bieżących. Ustalić jednak należy w sposób nie budzący wątpliwości, w jakiej mierze i na jakich warunkach biorca będzie organizował lub uczestniczył w lokalnych działaniach promocyjno-reklamowych (poza ogólnokrajowymi, które zwykle należą do dawcy), jak będzie wyglądała odpłatność szkoleń w trakcie trwania stosunku franczyzy, jak będzie wyglądała kwestia dostaw towarów (tę ostatnią kwestie powinny regulować szczegółowo załączniki do umowy, stanowiące jej integralną część).
- Biorca powinien mieć świadomość, że dawca będzie chciał mocą umowy zobowiązać go do wyłącznego działania w ramach sieci (nie podejmowania działań dodatkowych ani konkurencyjnych). Również dawca będzie chciał w maksymalnym stopniu zapewnić sobie ochronę tajemnic, które przekazuje biorcy. Należy więc mieć nie tylko dobrą wolę i pewność dochowania tajemnic zawodowych, ale również świadomość kar grożących za niedopełnienie tego obowiązku. Biorca nie tylko sam powinien dochować tajemnic, ale również sam zobowiązać swoich współpracowników do podobnego zachowania.
- Dla biorcy mogą się okazać bardzo ważne klauzule zapisane w ostatniej części umowy związane z postanowieniami na wypadek zbycia lub rozwiązania umowy. Konieczne jest tu wyjaśnienie np. czy dawcy będzie przysługiwało prawopierwokupu w przypadku zbycia przedsiębiorstwa. Czy prawo obejmie całe przedsiębiorstwo, czy poszczególne jego składniki (np. produkty, towary, materiały, które były w posiadaniu biorcy). Co stanie się z biorcą systemu, gdy przedsiębiorstwo dawcy zmieni swój status (wskutek np. fuzji z innym). Biorca musi zabezpieczyć swoją sytuację na wypadek, gdyby doszło do sytuacji wymagającej wypowiedzenia (analogicznie jak w większości przypadków czyni
to dawca). Na pewno zapis wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym może dotyczyć wyłącznie sytuacji, gdy dawca popełnia rażące nadużycia, np.:
− wbrew umowie nie udziela pomocy biorcy,
− narusza przyznane biorcy prawo wyłączności do prowadzenia określonej działalności na danym terenie lub gdy
− zredukował dostawy swoich produktów (towarów) tak dalece, że to ograniczenie uniemożliwia mu spodziewany rozwój przedsiębiorstwa franczyzowego.
- Biorca powinien wiedzieć, że spory wynikające z umowy, rozstrzygane są przez sądy polubowne. W przypadku podmiotów krajowych przez Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej, Sąd Polubowny przy Związku Banków Polskich lub Sądy Gospodarcze (wydziały sądów powszechnych). W przypadku podmiotów zagranicznych przez International Chamber of Commerce, American Arbitration Association bądź Polubowny Sąd Arbitrażowy w Wiedniu, działający na użytek państw Unii Europejskiej.
Chcąc zostać franczyzobiorcą, trzeba mieć nie tylko podstawową wiedzę na temat franczyzy, ale również spełnić wiele warunków zarówno finansowych, jak i dotyczących własnych umiejętności, cech osobowości, które mogą pomóc w funkcjonowaniu w tym tak specyficznym systemie. Potencjalny franczyzobiorca musi również umieć odróżnić prawdziwy system od podszywającego się
pod tę formę, również wiedzieć, że z chwilą przystąpienia do sieci ma prawo negocjować warunki umowy, tak, aby mieć – mimo znacznej zależności od dawcy – poczucie rozpoczynania partnerskiej współpracy.
Zródło: Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczości