Mefisto...diabeĹ czy anioĹ?
Coś "lekkiego" do poczytania na dziś
******************************************************************************
Kotku, Misiu, Kochanie, Żabko, Królewno – te czułe słówka to w fachowym określeniu językoznawców afektonimy. Każdy je zna. Ale ile o nich wiemy?
Czy szepcząc ukochanemu do ucha Misiaczku jesteśmy oryginalni czy postępujemy jak tysiące innych zakochanych na całym świecie?
Afektonimy są silnie nacechowane emocjonalnie i z założenia pozytywnie w swej wymowie. Nie występują uniwersalnie. Pojawiają się we wszystkich językach europejskich, afrykańskich i indiańskich, a są nieobecne w językach Azji Południowo – Wschodniej czyli np.: w chińskim, wietnamskim, koreańskim i japońskim. Mimo że występują we wszystkich językach europejskich to są różnice w ich tworzeniu, doborze słownictwa i częstości użycia. Nawet ich nasycenie w słownictwie poszczególnych użytkowników danego języka jest różne. W zasadzie występują tylko w stosunkach pomiędzy dwoma osobami - najczęściej między zakochanymi, małżonkami, kochankami czy pomiędzy rodzicami a dziećmi. No i nie ma osób, które by się z afektomimami nie zetknęły.
Kochanie i misiaczku czyli afektonimy po polsku
W języku polskim afektonimy najczęściej mają formę pojedynczych rzeczowników. Zdarzają się jednak wyjątki takie jak np.: „moje ty słonko za chmurami”. Najpopularniejsze to te z nazwami zwierząt. Najczęściej występują określenia kotku czy misiu. Inne, takie jak np.: mordeczko, żabko są polską specyfiką. I na przykład w hiszpańskim prawie nie występują. W polskim bardzo popularny jest afektonim kochanie i wszystkie słowa określające coś cennego – złotko. Polacy lubią też nazwy astronomiczno – meteorologiczne np.: gwiazdko, słoneczko, chmurko. Popularne są też określenia flory np.: mimozo, kwiatuszku, różyczko, oraz nazwy potraw np.: kotleciku, rogaliku, cukiereczku. Stosuje się też tytuły i godności np.: księżniczko, królewno. Wartą podkreślenia specyfiką języka polskiego jest używanie jako afektonimów określeń fauny uznanych powszechnie za obrzydliwe i pejoratywne takich jak ropuszko czy szczurku.
Mon douce szou a la creme
Co ciekawe we francuskim od XVI wieku w wyniku świadomej polityki językowej nie występują formy zdrobniałe. Wyjątkiem są zdrobnienia imion własnych np.: na Pierra mówi się Pierro. Poza nimi jedyne zdrobnienia jakie się utrzymały to afektonimy. Występujące w nich zdrobnienia - za pomocą reduplikacji (czyli powtórzeń) pojawiły się około 100 lat temu i do dziś są masowo stosowane np.: ko–ko, nu-nu, nu-nourse. Specyfiką francuskich afektonimów jest to, że na ogół występują w kilku wariantach. Przeważają jednak przeróżne wariacje słowotwórcze na temat kapusty (szou-szou, mon petit szou – czyli moja mała kapustko) i ptysia czyli szou a la creme.
Popularnie stosowane są leksemy oznaczające miłość, kochanie, przyjaźń coś drogiego np.: cherie d’ amour, tresor (skarbie), ma douce; oraz nazwy zwierząt np.: biche - łania, kotek/ka – minou, minette, jelonek, pouse – pchła, libelule – ważka. We francuskim afektonimy to też imiona postaci mitologicznych i z kreskówek (Asteriks) oraz nazwy stosunków rodzinnych np.: petite pere, petite mere (tatuśku, mamuśko).
Mi corason
Język hiszpański, wbrew pozorom jest najuboższy pod względem afektonimów. Przeważają te o znaczeniu uczucia, miłości i czegoś cennego np.: mi corason, corason mio, cari/carinio, ricco, tresoro, caramelito. Lub słodkiego. Charakterystyczna jest ubogość afektonimów związanych z fauną - Hiszpanie nie mówią do swoich wybranek kotku. Jak już to palumita czyli gołąbeczku. A polskie „żabko” było by w hiszpańskim wręcz nie do przyjęcia. Popularne są afektonimy określające pokrewieństwo np.: ido demi vida – czyli synu mego życia. Za to częste stosowanie są nazwy kwiatów i ich części, a rekordy popularności bije – mało u nas popularna lewkonia. Hiszpanie równie często jak Polacy do swoich ukochanych mówię królewno i księżniczko: reina, princessa.
Niedźwiedź globtroter i nietoperzokotek
Może trudno w to uwierzyć, ale język niderlandzki jest najbogatszy w afektonimy. I nie dość, że jest ich najwięcej to są one najbardziej złożone, wymyślne, nierzadko nawet wulgarne. Pojawia się w nich bardzo dużo nazw zwierząt np.: niedźwiedź globtroter, pchła, wesz, juczny osiołek, zielonooka dzika bestia, koci łepek, małpka, mewa, nietoperzokotek. Często stosowane są też gry słów oraz nazwy postaci z bajek i mitologii np.: monster, rusałka, felix.
Obok „oklepanych” afektonimów o znaczeniu skarb (z wariantami) i coś smacznego, czy słodkiego pojawiają się te określające cechy psychofizyczne osób np.: spacerowicz, grubas, łysy, stary, wredziuch oraz erotyczne i fizyczne wśród których najpopularniejsze to „gówienko”.
***
Tak więc, w czterech europejskich językach - polskim, hiszpańskim francuskim i holenderskim najczęściej powtarzają się nazwy zwierząt, oraz słowa określające miłość i cenne przedmioty (np.: kot, skarb, miłość, kochanie). Afektonimy najbardziej rozpowszechnione są w holenderskim. Najmniej w hiszpańskim europejskim, bo w Ameryce Łacińskiej występują masowo, pomimo ubóstwa formy – najczęstsze to: mi vida I mi amor – moje życie i moja miłości.
Najbardziej schematyczni w tworzeniu afektonimów są Hiszpanie, a najbardziej kreatywni w ich tworzeniu są Holendrzy, którzy wplatają do swoich afektonimów słowa francuskie i angielskie. Poza tym lubują się w wulgaryzmach, z których język francuski czy polski dopuszcza niektóre. Abstrakcyjne poczucie humoru i zamiłowanie do zabaw słownych bardzo często występuje w holenderskim, a zupełnie nie pojawia się w Hiszpanii.
W polskim i holenderskim występuje najwięcej afektonimów pochodzących od nazw zwierząt. Francuzi są mistrzami czułych wariacji na temat kapusty i ptysia. Hiszpanie mają skłonność do poetycznej egzaltacji czego wyrazem jest chociażby afektonim „pączek lewkonii”.
Anna Janowska
Tekst powstał na podstawie badań językoznawcy, prof. Jacka Perlina przeprowadzonych w Polsce, Holandii, Francji i Hiszpanii.
źródło
a tak na marginesie, to przypomniał mi się pewien dowcip:
Żona do męża - Kochanie, czy płazy mają rozum..?
- Nie, Żabciu...
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl katkaras.opx.pl
******************************************************************************
Kotku, Misiu, Kochanie, Żabko, Królewno – te czułe słówka to w fachowym określeniu językoznawców afektonimy. Każdy je zna. Ale ile o nich wiemy?
Czy szepcząc ukochanemu do ucha Misiaczku jesteśmy oryginalni czy postępujemy jak tysiące innych zakochanych na całym świecie?
Afektonimy są silnie nacechowane emocjonalnie i z założenia pozytywnie w swej wymowie. Nie występują uniwersalnie. Pojawiają się we wszystkich językach europejskich, afrykańskich i indiańskich, a są nieobecne w językach Azji Południowo – Wschodniej czyli np.: w chińskim, wietnamskim, koreańskim i japońskim. Mimo że występują we wszystkich językach europejskich to są różnice w ich tworzeniu, doborze słownictwa i częstości użycia. Nawet ich nasycenie w słownictwie poszczególnych użytkowników danego języka jest różne. W zasadzie występują tylko w stosunkach pomiędzy dwoma osobami - najczęściej między zakochanymi, małżonkami, kochankami czy pomiędzy rodzicami a dziećmi. No i nie ma osób, które by się z afektomimami nie zetknęły.
Kochanie i misiaczku czyli afektonimy po polsku
W języku polskim afektonimy najczęściej mają formę pojedynczych rzeczowników. Zdarzają się jednak wyjątki takie jak np.: „moje ty słonko za chmurami”. Najpopularniejsze to te z nazwami zwierząt. Najczęściej występują określenia kotku czy misiu. Inne, takie jak np.: mordeczko, żabko są polską specyfiką. I na przykład w hiszpańskim prawie nie występują. W polskim bardzo popularny jest afektonim kochanie i wszystkie słowa określające coś cennego – złotko. Polacy lubią też nazwy astronomiczno – meteorologiczne np.: gwiazdko, słoneczko, chmurko. Popularne są też określenia flory np.: mimozo, kwiatuszku, różyczko, oraz nazwy potraw np.: kotleciku, rogaliku, cukiereczku. Stosuje się też tytuły i godności np.: księżniczko, królewno. Wartą podkreślenia specyfiką języka polskiego jest używanie jako afektonimów określeń fauny uznanych powszechnie za obrzydliwe i pejoratywne takich jak ropuszko czy szczurku.
Mon douce szou a la creme
Co ciekawe we francuskim od XVI wieku w wyniku świadomej polityki językowej nie występują formy zdrobniałe. Wyjątkiem są zdrobnienia imion własnych np.: na Pierra mówi się Pierro. Poza nimi jedyne zdrobnienia jakie się utrzymały to afektonimy. Występujące w nich zdrobnienia - za pomocą reduplikacji (czyli powtórzeń) pojawiły się około 100 lat temu i do dziś są masowo stosowane np.: ko–ko, nu-nu, nu-nourse. Specyfiką francuskich afektonimów jest to, że na ogół występują w kilku wariantach. Przeważają jednak przeróżne wariacje słowotwórcze na temat kapusty (szou-szou, mon petit szou – czyli moja mała kapustko) i ptysia czyli szou a la creme.
Popularnie stosowane są leksemy oznaczające miłość, kochanie, przyjaźń coś drogiego np.: cherie d’ amour, tresor (skarbie), ma douce; oraz nazwy zwierząt np.: biche - łania, kotek/ka – minou, minette, jelonek, pouse – pchła, libelule – ważka. We francuskim afektonimy to też imiona postaci mitologicznych i z kreskówek (Asteriks) oraz nazwy stosunków rodzinnych np.: petite pere, petite mere (tatuśku, mamuśko).
Mi corason
Język hiszpański, wbrew pozorom jest najuboższy pod względem afektonimów. Przeważają te o znaczeniu uczucia, miłości i czegoś cennego np.: mi corason, corason mio, cari/carinio, ricco, tresoro, caramelito. Lub słodkiego. Charakterystyczna jest ubogość afektonimów związanych z fauną - Hiszpanie nie mówią do swoich wybranek kotku. Jak już to palumita czyli gołąbeczku. A polskie „żabko” było by w hiszpańskim wręcz nie do przyjęcia. Popularne są afektonimy określające pokrewieństwo np.: ido demi vida – czyli synu mego życia. Za to częste stosowanie są nazwy kwiatów i ich części, a rekordy popularności bije – mało u nas popularna lewkonia. Hiszpanie równie często jak Polacy do swoich ukochanych mówię królewno i księżniczko: reina, princessa.
Niedźwiedź globtroter i nietoperzokotek
Może trudno w to uwierzyć, ale język niderlandzki jest najbogatszy w afektonimy. I nie dość, że jest ich najwięcej to są one najbardziej złożone, wymyślne, nierzadko nawet wulgarne. Pojawia się w nich bardzo dużo nazw zwierząt np.: niedźwiedź globtroter, pchła, wesz, juczny osiołek, zielonooka dzika bestia, koci łepek, małpka, mewa, nietoperzokotek. Często stosowane są też gry słów oraz nazwy postaci z bajek i mitologii np.: monster, rusałka, felix.
Obok „oklepanych” afektonimów o znaczeniu skarb (z wariantami) i coś smacznego, czy słodkiego pojawiają się te określające cechy psychofizyczne osób np.: spacerowicz, grubas, łysy, stary, wredziuch oraz erotyczne i fizyczne wśród których najpopularniejsze to „gówienko”.
***
Tak więc, w czterech europejskich językach - polskim, hiszpańskim francuskim i holenderskim najczęściej powtarzają się nazwy zwierząt, oraz słowa określające miłość i cenne przedmioty (np.: kot, skarb, miłość, kochanie). Afektonimy najbardziej rozpowszechnione są w holenderskim. Najmniej w hiszpańskim europejskim, bo w Ameryce Łacińskiej występują masowo, pomimo ubóstwa formy – najczęstsze to: mi vida I mi amor – moje życie i moja miłości.
Najbardziej schematyczni w tworzeniu afektonimów są Hiszpanie, a najbardziej kreatywni w ich tworzeniu są Holendrzy, którzy wplatają do swoich afektonimów słowa francuskie i angielskie. Poza tym lubują się w wulgaryzmach, z których język francuski czy polski dopuszcza niektóre. Abstrakcyjne poczucie humoru i zamiłowanie do zabaw słownych bardzo często występuje w holenderskim, a zupełnie nie pojawia się w Hiszpanii.
W polskim i holenderskim występuje najwięcej afektonimów pochodzących od nazw zwierząt. Francuzi są mistrzami czułych wariacji na temat kapusty i ptysia. Hiszpanie mają skłonność do poetycznej egzaltacji czego wyrazem jest chociażby afektonim „pączek lewkonii”.
Anna Janowska
Tekst powstał na podstawie badań językoznawcy, prof. Jacka Perlina przeprowadzonych w Polsce, Holandii, Francji i Hiszpanii.
źródło
a tak na marginesie, to przypomniał mi się pewien dowcip:
Żona do męża - Kochanie, czy płazy mają rozum..?
- Nie, Żabciu...