ďťż

Mefisto...diabeł czy anioł?

Małe firmy mimo zatrudniania stosunkowo niewielkiej liczby osób nie unikną obowiązków jakie ciążą na każdym przedsiębiorstwie, czuli rozliczania się z Zakładem Usług Społecznych, nie mogą pozostać nie ubezpieczone.

Odpowiedzialność po obu stronach

Przepisy ubezpieczeniowe, ustalając zakres i sposób wykonywania obowiązków ubezpieczeniowych pracodawców (płatników składek), w kilku przypadkach uwzględniają wielkość zatrudnienia lub liczbę ubezpieczonych pracowników.

Uwzględnianie wielkości firmy pozostaje nie bez znaczenia dla płatników składek. Z reguły obowiązuje ich inny tryb i terminy realizacji nałożonych na nie obowiązków. Są one z zasady nieco mniej rygorystyczne niż dla pracodawców z dużych firm.
Poniżej można odnaleźć zarówno obowiązki ciążące na płatnikach składek ubezpieczeniowych, jak i sposoby wypełniania druków stosowanych podczas zgłaszania do ubezpieczenia i rozliczeń z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

Zatrudnienie pracownika

Zatrudnienie pracownika oznacza konieczność jego zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Niezależnie od charakteru oraz długości umowy, w myśl której pracodawca nawiązał stosunek pracy z pracownikiem, pracodawca jest zobowiązany do comiesięcznego składania do ZUS druków rozliczeniowych za swoich pracowników do czasu trwania stosunku pracy.

Ponadto są zobowiązani do przekazywania pracownikom informacji określone w obowiązujących przepisach.
Natomiast po rozwiązaniu stosunku pracy należy wyrejestrować byłego pracownika z ubezpieczeń.

Na wykonanie tych czynności pracodawca ma ustalone przez ustawodawcę ścisłe terminy.

Ustawodawca ustalił również wzory druków, na których poszczególne czynności są dokonywane.

Zgłoszenie nowego pracownika do ubezpieczeń

Podstawowym aktem prawnym regulującym obowiązki płatników składek w zakresie:

* zgłaszania pracowników do ubezpieczeń,
* wyrejestrowania pracowników z ubezpieczenia po ustaniu stosunku pracy,
* przekazywania raportów miesięcznych

jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 6, art. 11 oraz 12 tej ustawy, ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo.

Kto podlega ubezpieczeniu społecznemu?

W myśl art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

* pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów,
* osobami wykonującymi pracę nakładczą,
* członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej "członkami spółdzielni",
* osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
* osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi,
* posłami i senatorami pobierającymi uposażenie, zwanymi dalej "posłami i senatorami",
* osobami pobierającymi stypendium sportowe, zwanymi dalej „stypendystami sportowymi”,
* pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
* osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
* osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych oraz absolwentami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia lub stażu, na które postali skierowani przez powiatowy urząd pracy,
* duchownymi,
* żołnierzami niezawodowymi w służbie czynnej,
* osobami odbywającymi zastępcze formy służby wojskowej,
* żołnierzami zawodowymi,
* funkcjonariuszami Policji,
* funkcjonariuszami Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu,
* funkcjonariuszami Straży Granicznej,
* funkcjonariuszami Państwowej Straży Pożarnej,
* funkcjonariuszami Służby Więziennej,
* funkcjonariuszami Służby Celnej,
* funkcjonariuszami Biura Ochrony Rządu,
* osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
* osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy.

Kto podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu?

Zgodnie z art. 11 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 3, czyli:

* pracownicy, z wyłączeniem prokuratorów
* członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej "członkami spółdzielni".

Natomiast dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek następujące osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi:

* osobami wykonującymi pracę nakładczą,
* osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług,
* osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi,
* pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
* osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych oraz absolwentami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia lub stażu, na które zostali skierowani przez powiatowy urząd pracy

Na tych samych zasadach podlegają oni również ubezpieczeniu zdrowotnemu. W przypadku tej grupy zawodowej ubezpieczenie rozpoczyna się z dniem nawiązania stosunku pracy i trwa do dnia jego ustania.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o s.u.s. osoby objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlegają zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia pracowników do tych ubezpieczeń należy do płatnika składek.

W myśl art. 36 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pracodawcy zobowiązani są do przekazania zgłoszeń swoich pracowników do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 7 dni od momentu powstania obowiązku ubezpieczenia (w tym przypadku - podjęcia pracy).

Wyjątkiem stanowią tu pracownicy skierowani do pracy lub służby w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, stałych przedstawicielstwach przy ONZ i innych misjach specjalnych za granicą. Ta grupa zawodowa powinna być zgłoszona do ubezpieczenia nie później niż w terminie rozliczania i opłacania składek za miesiąc, w którym powstał obowiązek tego ubezpieczenia (art. 36 ust. 5a ustawy o s.u.s.).

Pracodawcy mają również obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego osób przebywających na urlopach wychowawczych lub pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. W takim przypadku pracodawca musi dokonać takiego zgłoszenia za miesiąc, w którym powstało uprawnienie lub wypłacono zasiłek. Zgłoszenie wspomnianych osób następuje poprzez wykazanie ich w imiennym raporcie miesięcznym (art. 36 ust. 9a). Nie istnieje więc konieczność zgłaszania takiego pracownika przez wypełnienie druku zgłoszeniowego.

Ponadto osoby przebywające na urlopie wychowawczym lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego zobowiązane są poinformować płatników składek o ustaleniu prawa do emerytury lub renty albo o podleganiu ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż przebywanie na urlopie lub pobieranie danego zasiłku.

Wypełnianie druku

Zgłoszenia do ubezpieczeń dokonuje się na stworzonym dla tych celów formularzu ZUS ZUA.

Wzór tego formularza został określony przez załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 4 grudnia 1998 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów.

Zgodnie z tym wzorem można powiedzieć, iż ów druk został podzielony na szesnaście części, tak zwane bloki.

BLOK I:

Blok I zawiera dane organizacyjne. W przypadku pracowników wstawiamy znak "x" w polu 01. Natomiast jeśli zgłaszamy zmianę lub korektę danych osoby ubezpieczonej, wypełniamy pole 03 wpisując odpowiednią cyfrę. Zmiana występuje wówczas, gdy pewne dane uległy zmianie w stosunku do wykazanych poprzednio, np. zmiana adresu. Z korektą mamy do czynienia, jeśli poprawiamy błędy popełnione we wcześniej złożonym zgłoszeniu, np. nieprawidłowo został podany adres.

Jeżeli zdarzy się sytuacja, w której konieczna będzie korekta zgłoszenia, to bezpieczniej jest wypełnić druk ZUS ZUA w ramach pierwszorazowego zgłoszenia (z poprawnymi danymi), bez umieszczania cyfry 2 w polu 03. Istniejący system komputerowy nie jest bowiem w pełni przygotowany do przetwarzania druków zgłoszeniowych dotyczących korekt lub zmian.

BLOK II:

W bloku II wpisujemy dane identyfikacyjne płatnika składek (pracodawcy).
Podajemy więc w odpowiednich polach numery NIP, REGON oraz nazwę skróconą pracodawcy, jaką przekazaliśmy w zgłoszeniu płatnika - ZUS ZFA lub ZUS ZPA. Pola 03, 04, 05, 07, 08 i 09 wypełnia płatnik będący osobą fizyczną, podając między innymi numer PESEL, nazwisko, imię oraz datę urodzenia.

BLOK III:

Blok III dotyczy danych identyfikacyjnych osoby zgłaszanej do ubezpieczeń. Wpisujemy tu PESEL, NIP, nazwisko, imię oraz datę urodzenia. Pola 03 i 04 wypełniamy wówczas, jeśli dana osoba nie posiada wspomnianych numerów identyfikacyjnych. W takim przypadku musimy podać serię i numer jej dowodu osobistego lub paszportu.

BLOK IV:

W kolejnym bloku wpisujemy dane ewidencyjne pracownika, czyli drugie imię, nazwisko rodowe, obywatelstwo i płeć.

Ubezpieczenie nieubezpieczonego członka rodziny pracownika

W przypadku, w którym pracownik posiada na wyłącznym utrzymaniu członka lub członków rodziny, pracodawca powinien w tym samym terminie zgłosić ich do ubezpieczenia zdrowotnego.

Do tego celu służy druk ZUS ZCZA (jeśli adres ubezpieczonego pokrywa się z adresem tej osoby) lub ZUS ZCNA (jeśli adresy te są różne).
W myśl ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez członka rodziny należy rozumieć w tym przypadku następujące osoby, nie podlegające ubezpieczeniu z innego tytułu:

* dziecko własne, drugiego małżonka, przysposobione oraz wnuka i dziecko obce przyjęte na wychowanie (również w ramach rodziny zastępczej) do ukończenia przez nie 18 lat, a jeśli kształci się dalej - do ukończenia 26 lat, natomiast jeśli jest niepełnosprawne w znacznym stopniu - bez ograniczenia wieku,
* małżonka,
* krewnych wstępnych pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem i nie objętych obowiązkiem ubezpieczenia,
* dzieci uprawnione do renty rodzinnej.

We wspomnianym formularzu służącym ubezpieczeniu zdrowotnemu członka rodziny będącego na wyłącznym utrzymaniu pracownia, wpisujemy:

* dane identyfikacyjne płatnika,
* dane identyfikacyjne osoby ubezpieczonej (pracownika),
* dane o członku rodziny uprawnionym do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego.

W przypadku członka rodziny podajemy jego dane osobowe, datę urodzenia, kod pokrewieństwa i stopnia niepełnosprawności oraz numery PESEL, NIP lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu.

W tym też przypadku podajemy również datę uzyskania uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego. Z reguły jest to data zatrudnienia osoby ubezpieczonej.

Odpowiednie kody niezbędne do wypełnienia znaleźć można w załączniku nr 20 do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 4 grudnia 1998 r.

W przypadku, gdy adres członka rodziny jest inny niż osoby ubezpieczonej, także należy go podać.

Jeżeli już wypełnimy druki wszelkimi danymi, to powinniśmy przekazać je osobom zgłaszanym do sprawdzenia i podpisania.

Podpisując zgłoszenie pracownik, czyli osoba zgłaszana do ubezpieczenia powinna potwierdzić swoim podpisem prawdziwość wszystkich danych zawartych w formularzu, weryfikując tym samym informacje o sobie. Tak wynika z art. 36 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek zmian w stosunku co do danych wykazanych w zgłoszeniu płatnik ma obowiązek powiadomić ZUS w terminie 7 dni od daty ich zaistnienia.

W tym celu wykorzystuje się te same formularze.

Jedynie w przypadku zmiany danych identyfikacyjnych osoby ubezpieczonej korzystamy z druku ZUS ZIUA.

źródło: twoja-firma.pl
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • katkaras.opx.pl